Tworzyć przestrzenie życia pośród pęknięć
W złożonym kontekście społeczno-politycznym, w jakim znajduje się obecnie Europa, liderzy inicjatywy „Razem dla Europy” spotkali się w dniach 16-18 listopada 2023 r. w Timisoarze (Rumunia), aby odpowiedzieć na ważne pytanie: „Jaka jest rola wspólnot chrześcijańskich w dzisiejszej Europie?”. Pytanie to nabrało nowego znaczenia w obliczu globalnych kwestii, takich jak trwające konflikty, ruchy migracyjne i kryzys klimatyczny.
Herbert Lauenroth, historyk i członek komitetu kierującego „Razem dla Europy”, podkreślił, że kryzys dotyka wszystkie Kościoły i zwrócił uwagę na doniosłość chwili: „Gdzie jest dziś Europa? Ku jakiej Europie, ku jakiemu razem zmierzamy?”. Na tle rosnącej niepewności uczestnicy debatowali nad tym, co oznacza „Razem dla Europy” i próbowali określić kierunek i perspektywy na przyszłość.
Już od pierwszych sesji było oczywiste, że wybór Timisoary jako miejsca obrad wyznaczył dodatkowy kontekst. Europejska Stolica Kultury 2023 jest świadectwem harmonijnego współistnienia różnych wyznań chrześcijańskich, gdzie rozmaite społeczności spotykają się i rozwijają w jedności.
Gerhard Proß, moderator „Razem dla Europy” i przewodniczący CVJM (Christlicher Verein junger Menschen) w Esslingen (Niemcy), przedstawił perspektywę wiary chrześcijańskiej: „Bóg tworzy przestrzeń w szczelinach” – powiedział. „Sam Jezus wszedł w najgłębsze szczeliny tego świata”. Następnie wyjaśnił, że obraz Chrystusa z ramionami rozpostartymi między niebem a ziemią symbolizuje głębokie wejście w szczeliny powstałe między Bogiem a ludzkością, między jednostkami, grupami, wyznaniami i narodami. Jezus zszedł bardzo głęboko: „Tam stworzył przestrzeń życia”.
Słowa te odbiły się głębokim echem, otwierając refleksję nad tym, jak w obliczu współczesnych wyzwań wspólnoty chrześcijańskie mogą tworzyć przestrzenie życia pośród pęknięć, napięć i niepewności.
Pielęgnować jedność
Uczestnicy przeprowadzili ważne dyskusje, wzięli udział w sesjach dialogowych, warsztatach i chwilach modlitwy. Sześć warsztatów dotyczyło takich tematów, jak m.in. integracja społeczna, perspektywy dla młodych, etyka i niestosowanie przemocy, a ich celem było głębsze zrozumienie różnorodności w społeczności chrześcijańskiej.
Ważnym punktem była wizyta w Prawosławnym Muzeum Katedralnym, a następnie nieszpory w katedrze prawosławnej, w których uczestniczyły władze i przywódcy religijni z różnych Kościołów. Te chwile wspólnej modlitwy zapewniły wspaniałą atmosferę współistnienia jedności i różnorodności.
Sesje plenarne i konkretne działania przeplatane były muzyką i modlitwą, które nadały ton całej konferencji. Podczas jednej z pieśni, ekumeniczny chór młodzieżowy zaprosił wszystkich do podjęcia modlitwy na różne sposoby: „Wiemy, że wszyscy modlimy się na swój sposób. Otwórzmy się na doświadczenie modlitwy innych podczas tych dni w Timisoarze”. Szczególnie poruszający był moment modlitwy o pokój, w którym wspomniano o konfliktach na całym świecie, ze szczególnym uwzględnieniem Ukrainy i Bliskiego Wschodu. Wszyscy uczestnicy zobowiązali się do jedności, zawierając pakt wzajemnej miłości. Decyzja ta to kamień węgielny, na którym budowana jest braterska Europa.
Powiązanie wartości z polityką
W ramach finansowanego przez UE projektu DialogUE, coroczne spotkanie „Razem dla Europy” podjęło również kwestie związane z zaleceniami dla polityki społecznej UE. Profesor Philip McDonagh, były irlandzki dyplomata i dyrektor Centrum ds. religii, wartości ludzkich i stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie w Dublinie, podkreślił znaczenie artykułu 17. Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Artykuł ten promuje otwarty i przejrzysty dialog na temat głównych kwestii społecznych stojących przed Europą poprzez spotkania wysokiego szczebla i seminaria na rzecz dialogu i pracy między instytucjami europejskimi i Kościołami, a także organizacjami niewyznaniowymi i filozoficznymi.
Podkreślił wkład Kościołów w debatę publiczną, opierając się na ich filozoficznych podstawach, wartościach współczucia, troski, solidarności i szacunku dla pluralizmu. Wyraził nadzieję, że Kościoły będą pracować nad wypełnieniem luki między wartościami wysokiego szczebla a codzienną polityką, oferując bardzo potrzebną perspektywę w kwestiach takich, jak pokój, inkluzja i integracja. Wzywając do wielostronnego podejścia, podkreślił potrzebę pozytywnego postrzegania Europy przez globalną społeczność i podkreślił odpowiedzialność za uwzględnienie perspektyw południowej części naszej planety.
Nadzieja w jedności
Margaret Karram, prezydent Ruchu Focolari, z którą obecny był również współprezydent Jesús Morán, mówiła w słowach pełnych nadziei: „Chciałabym dzielić z wami wszystkimi to przekonanie: wszystko jest możliwe!”. Jej słowa zachęciły do optymistycznego spojrzenia, do uznania wspólnego człowieczeństwa i tworzenia sieci braterstwa. Karram zachęcała sieć „Razem dla Europy” do przyjęcia charyzmatów zrodzonych z Ewangelii, zaangażowania się w dialog i otwierania nowych dróg w poszukiwaniu konkretnych odpowiedzi na współczesne wyzwania.
Biskup Josef-Csaba Pál z Timisoary tak wyraził wdzięczność za te dni: „Małe ziarno braterstwa, jedności i miłości zostało zasiane w nas, w naszych Kościołach, ale także w społeczeństwie. ‘Razem dla Europy’ jest jedną z tych wspaniałych inicjatyw, w których Bóg pozwolił, aby dobre rzeczy rosły przez lata. Kontynuujmy współpracę ze wszystkimi ludźmi dobrej woli!”.
Patrząc w przyszłość, ogłoszono, że następne doroczne spotkanie „Razem dla Europy” odbędzie się w Graz-Seckau w Austrii w dniach 31 października – 2 listopada 2024 roku.
W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele następujących wyznań chrześcijańskich: prawosławnego, greckiego, rumuńskiego, ormiańskiego i rosyjskiego; grekokatolickiego, rzymskokatolickiego i starokatolickiego; protestanckiego, luterańskiego, reformowanego, anglikańskiego oraz Kościołów wolnych.
Ana Clara Giovani
