„Żyjąc nieustannie «duchowością jedności» czy też «komunii», mogę skutecznie przyczyniać się do tego, by mój Kościół był «domem i szkołą komunii», by wraz z wiernymi innych Kościołów i wspólnot kościelnych rozwijać jedność Kościoła; by wraz z ludźmi innych religii i kultur tworzyć coraz szersze przestrzenie powszechnego braterstwa” (Chiara Lubich, „Apostołowie dialogu”, Castelgandolfo (Włochy), 22.1.2004, światowa konferencja telefoniczna).

Tymi słowami Chiara Lubich, założycielka Ruchu Focolari, zastanawiała się nad znaczeniem codziennego działania jako „apostołowie dialogu”, tworząc w ten sposób nowy styl relacji poprzez słuchanie i przyjmowanie specyfiki świata drugiej osoby. Jest to wymiar, do którego każdy z nas wydaje się być powołany i który może stać się konkretnym i żywym doświadczeniem, nie tylko „policzalnym” w kategoriach liczbowych. Jednak, aby przyniosło ono owoce, musi być dzielone z innymi. Taka jest perspektywa drugiego „Bilansu komunii” Ruchu Focolari – bilansu misji, który został przedstawiony 20 lutego 2024 r. w Kurii Generalnej Towarzystwa Jezusowego w Rzymie. Dokument, przetłumaczony na pięć języków (włoski, angielski, francuski, hiszpański i portugalski), jest przeglądem działań i inicjatyw promowanych przez Ruch Focolari w roku 2022. Opowiada nie tylko o spontanicznym dzieleniu się dobrami, ale także o doświadczeniach i inicjatywach przeżywanych na całym świecie, a zainspirowanych – ze względu na specyficzną tematykę tej edycji – przez dialog: dialog między ruchami kościelnymi i nowymi wspólnotami w Kościele katolickim; między Kościołami chrześcijańskimi; między religiami; z różnymi kulturami oraz instytucjami, przez zaangażowanie w obliczu wielu globalnych wyzwań.

Wśród prelegentów konferencji prasowej, w obecności prezydent Ruchu Margaret Karram i współprezydenta Jesúsa Morána, znaleźli się na żywo: ks. Juan Fernando Usma Gómez, kierownik zachodniej sekcji Dykasterii ds. Popierania Jedności Chrześcijan, Giuseppe Notarstefano, krajowy przewodniczący Włoskiej Akcji Katolickiej, Rita Moussallem, współodpowiedzialna za Centrum Dialogu Międzyreligijnego w Ruchu Focolari oraz Giancarlo Crisanti, administrator generalny Ruchu. Zdalnie połączyli się bp Athenagoras Fasiolo z Terme, biskup pomocniczy prawosławnej Archidiecezji Włoch oraz prof. Stefano Zamagni, ekonomista i profesor ekonomii politycznej na Uniwersytecie Bolońskim.

Sesja, którą moderował dziennikarz Alessandro de Carolis, była okazją do głębokiej wymiany refleksji i podkreśliła, w jaki sposób tak pozornie sprzeczne ze sobą terminy jak „bilans” i „komunia” mogą się wzajemnie uzupełniać, podliczając nie tylko liczby, ale także życie.

„Bilans społeczny był dla nas wielką szansą” – powiedział Notarstefano, krajowy przewodniczący Akcji Katolickiej, jednej z pierwszych organizacji kościelnych, która sporządziła bilans dotyczący misji – „i zachęcił nas do pilnego nawrócenia duszpasterskiego, do którego zostaliśmy wezwani przez Papieża. Był to również sposób na rozpoczęcie refleksji nad tym, jak lepiej mówić o życiu stowarzyszeń, (…) spojrzeć na siebie w sposób przejrzysty, zdać relację światu zewnętrznemu, ale przekazywać to lepiej, aby było czymś wspólnym”.

Według ks. Usmy Gómeza, w świetle aktualnego kontekstu, który wydaje się coraz bardziej podzielony, kiedy mówi się o drodze jedności między Kościołami, zredagowanie bilansu jako chrześcijanie „oznacza spojrzenie na plany Boga, nasze plany i plany świata. (…) Bożym planem jest zachowanie jedności ducha poprzez więź pokoju – mówił dalej – ale widzimy, że na świecie przyjmuje się plan, którym jest wojna. Możliwe jest rozwijanie komunii pośród różnic, (…) a to pojednanie w różnorodności wzywa nas do tego, aby uczynić pokój – sercem ekumenizmu, a ekumenizm – sercem pokoju”.

Jest to więc zachęta do szerokiego promowania dróg braterstwa w stylu synodalnym, a w szczególności, w świetle wybranego tematu, do czynienia tego za pomocą tej „metody”, która może zbliżyć zwłaszcza osoby najbardziej sceptyczne. „Dokonanie bilansu komunii w Ruchu, który jest tak otwarty, tak zdolny do doprowadzenia innych do zrozumienia, że dialog nie odbiera, ale dodaje, wzbogaca, jest bardzo ważne” – powiedział bp Athenagoras Fasiolo z Terme, biskup pomocniczy prawosławnej Archidiecezji Włoch. Podkreślił on wielkie zaangażowanie Ruchu Focolari na drodze jedności między różnymi Kościołami, a także zastanawiał się nad proroczą rolą, jaką różne wyznania mogą odgrywać w świecie, nie wpadając w pułapkę ideologii: „jeśli jako wyznania potrafimy być proroctwem, to zdołamy obudzić to, co najlepsze w sercu człowieka”.

I to właśnie „życie i proroctwo” są dwiema ścieżkami, którymi Ruch Focolari podążał w ciągu tych 80 lat historii, również w obszarze dialogu międzyreligijnego, jak stwierdziła Rita Mussallem. Dialog ten doprowadził dzieło założone przez Chiarę Lubich do kontaktu z ludźmi różnych religii w wielu krajach, tworząc, w uznaniu różnorodności i wzajemności, wspólną płaszczyznę, na której mogą odnosić się do duchowości jedności, poznawać się nawzajem i „tworzyć możliwość – powiedziała Rita Moussalem – uczenia się od siebie nawzajem, dzielenia się smutkami, wyzwaniami, nadziejami, a także wspólnego zaangażowania w pracę na rzecz pokoju, dobra, braterstwa”. W świecie rozdartym przez polaryzację, gdzie religie są zbyt często instrumentalizowane, w odniesieniu do idei pokoju, „autentyczny dialog – mówiła – jest bardzo pomocnym lekarstwem (…), ponieważ pozwala ci odkryć i zobaczyć człowieczeństwo drugiego, rozbraja cię”.

„Osoba” jest zatem bijącym sercem tego procesu, który z biegiem lat dał początek licznym dziełom, o których świadczy ten dokument: „Kiedy mówi się o «bilansie» – stwierdził Giancarlo Crisanti – oczekuje się wielu liczb, ale w «Bilansie Komunii» jest o wiele więcej narracji, a same liczby nie mówią o osobach, które pozwalają na realizację dzieł”. „Bilans – powiedział Crisanti – podkreśla, w jaki sposób ta komunia dóbr jest w stanie realizować inicjatywy, projekty, dzieła, które idą w kierunku dialogu (…), które pomagają światu trochę więcej dialogować”.

Odnosząc się do intuicji Ekonomii Komunii, prof. Stefano Zamagni stwierdził, że jest to również „metoda atakowania czynników prowadzących do sytuacji wojennych”. Nalegając na zastosowanie do pojęcia sprawiedliwości – idei równości słuszności, podkreślił dobitnie, że publikacja tego „Bilansu Komunii” nie może być dziś jedynie formą sprawozdania, ale niepowtarzalną okazją do bycia prawdziwymi „apostołami”, posłańcami dobrej nowiny. W tych czasach „zło przyciąga bardziej niż dobro, podczas gdy piękno przyciąga bardziej niż brzydota, a wiedza przyciąga bardziej niż niewiedza”, stwierdził Zamagni, zachęcając wszystkich do „mówienia dobra”, a więc do „błogo-sławienia”: „musimy sprawić, oczywiście z pokorą, aby poznano bezinteresowność, z jaką czyni się dobro (…). To pojęcie «Bilansu komunii» oznacza, że opowiada się, co zostało zrobione, ale z myślą o przyszłości”.

Maria Grazia Berretta

„Bilans komunii” jest dostępny w kilku wersjach językowych pod adresem www.focolare.org
Język angielski:
https://www.focolare.org/wp-content/uploads/2024/02/BdC-2022-DialogoEN.pdf