Meer dan tweeduizend jonge economen, ondernemers en activisten namen van 19 tot 21 november deel aan het online-evenement The Economy of Francesco. Vanuit Nederland dachten dan twintig mensen in Nieuwkuijk mee over de uitdagingen van een economie voor de wereld van morgen.

‘Dit is een grote denktank die als jongerenbeweging is opgezet’, omschrijft de katholieke, aan de Radboud Universiteit Nijmegen verbonden cultuurwetenschapper Wilco Versteeg (34). ‘Wat kunnen wij als jongeren, ergens tussen de 20 en 35 of 40, doen met de wenken die de paus ons geeft in zijn milieu-encycliek Laudato si’ en zijn sociale encycliek Fratelli Tutti?’

Eigenlijk zouden de meer dan tweeduizend deelnemers uit 115 landen afgelopen maart in het Italiaanse Assisi bij elkaar gekomen zijn op uitnodiging van de paus. Onder hen ook niet-katholieke christenen, jongeren uit andere godsdiensten en ongelovigen. Maar door de coronacrisis werd dat evenement uitgesteld en werden er andere, digitale vormen gevonden.
‘Er is toen direct een digitaal traject gestart’, vertelt de Rotterdamse financieel controller Martijn Erkens (29), die door het Franciscaanse Jongerenwerk in Nederland op het evenement werd gewezen. ‘Er zijn online allerlei deelnemers samengekomen om na te denken over specifieke onderwerpen. Hun gedachten en voorstellen zijn tijdens de digitale conferentie van afgelopen weekend samen met specialisten, wetenschappers en hoogleraren besproken.’

Het evenement werd gesponsord door de Stichting Thomas More en de Universiteit van Tilburg. De Focolarebeweging ontving de twintig Nederlandse deelnemers in haar conferentiecentrum in het Brabantse Nieuwkuijk.

Martijn Erkens was onder de indruk van alles ‘wat er ook elders in de wereld speelt’. De Nederlandse deelnemers ‘merkten dat we van elkaar kunnen leren: terwijl Westerse landen de opgave hebben de sociale welvaart die ze al hebben te gaan realiseren met een kleinere ecologische footprint, hebben landen in LatijnsAmerika, Afrika en Azië de opdracht om de sociale welvaart op een hoger peil te brengen zonder de grenzen van wat de aarde aankan te gaan overschrijden’, vertelt hij. ‘Hoe kunnen we ervoor zorgen dat daar niet dezelfde fouten gemaakt gaan worden dan wij in het Westen hebben gemaakt?’, is volgens Wilco Versteeg daarbij de centrale vraag die paus Francsicus ook al in zijn milieu-encycliek stelde.

De Focolarebeweging was sterk betrokken bij de organisatie en de input. De 30-jarige, uit Brazilië afkomstige Clara Daldegan Balduino is als adviseur geotechniek werkzaam in Utrecht na in Utrecht milieutechniek en waterbeheer te hebben gestudeerd. Ze is lid van de Focolarebeweging en coördineerde de ontmoeting in Nieuwkuijk. Binnen de Focolarebeweging is de ‘economie van gemeenschap’ een beweging die probeert bedrijven ertoe aan te zetten ‘hun winsten ook te gebruiken om armoede te stoppen en mensen te vormen’, vertelt ze. ‘We willen niet alleen een economie van het geld voor het geld, maar een economie die de mens en de schepping in het centrum stelt’.
maatschappelijk welzijn

‘Winst kan ook deels gebruikt worden voor het maatschappelijk welzijn’, vult Martijn Erkens aan. ‘We hebben in het Westen een heel economisch en financieel waardebegrip. We zouden het begrip ‘waarde’ veel breder moeten definiëren.’ Want ‘wat is winst eigenlijk?’, vraagt Wilco Versteeg. ‘In boekhoudkundige termen weten we dat wel, maar we kunnen ook de vraag stellen wat winst kost voor het milieu en ook voor menselijke waardigheid’. Die vraag stellen is niet antikapitalistisch, vindt hij. Wel moet het ‘kapitalisme radicaal herdacht worden’.

Het is ‘niet marxistisch, niet kapitalistisch, maar evangelisch’, vindt Clara Daldegan Balduino. Want het is de sociale leer van de katholieke kerk. En Franciscus kan daarbij helpen. ‘De paus zegt in Laudato si’ dat het zo niet langer kan. Hij is niet de eerste die het zegt, en ook niet de eerste paus die dit zegt. Maar we moeten onszelf de vraag stellen of het kapitalisme in zijn neoliberale vorm nog wel houdbaar en menswaardig is’, aldus Wilco Versteeg.

‘Iedereen vroeg zich al af wanneer we elkaar weer ontmoeten’, stelt Clara verheugd vast. Ook de internationale organisatie denkt al na over een vervolgevenement. Ondertussen gaan de online werkgroepen door met het nadenken over een humane wereld van morgen.

Hendro Munsterman in ND 24.11.2020
Dit verhaal is met vriendelijke toestemming overgenomen uit het Nederlands Dagblad. Meer lezen? Ga naar www.nd.nl

Het congres van 19-21 november is te herluisteren op:
http://www.francescoeconomy.org/live-streaming/nov-19/
https://www.francescoeconomy.org/live-streaming/nov-20/
https://www.francescoeconomy.org/live-streaming/nov-21/