W miejscach zranionych przez konflikty, wywołane głównie przyczynami gospodarczymi i militarnymi, walczące ze sobą strony są przede wszystkim ofiarami wzajemnych uprzedzeń, które podsycają wrogość także wśród ludności cywilnej. Można je przełamać przez spotkania na neutralnym gruncie, rozumianym w sensie geograficznym, kulturowym i społecznym. Chodzi o taką przestrzeń, w której człowiek potrafi się otworzyć na autentyczne spotkanie, aby uwolnić się od nienawiści i lęku oraz przygotować się na pojednanie. Stąd narodził się projekt „Harmonia między narodami” promowany przez Stowarzyszenie Kultury Dancelab Armonia (*), które wybrało taniec jako przestrzeń budowania pokoju. Jest to społeczny wyraz Akademickiego Laboratorium Tańca z siedzibą w Montecatini-Terme (FI). Stowarzyszenie założone zostało przez Antonellę Lombardo, która sprawuje w nim kierownictwo artystyczne. Zapytaliśmy Antonelle, jak narodził się pomysł Stowarzyszenia:

Po 20 latach nauczania tańca zdałam sobie sprawę, że młodzi ludzie przychodzą się uczyć tańca tylko po to, aby osiągnąć osobisty sukces. Chciałam więc pomóc im doświadczyć, że taniec może nadać sens życiu bez względu na sukces i że może pomóc on poprawić życie innych oraz stać się zalążkiem pokoju. Tak narodziła się idea międzynarodowych kampusów, najpierw w Montecatini, a następnie w Ziemi Świętej, w Betlejem.

Opowiedz nam, jak to się zaczęło?

Zaczęliśmy od zaproszenia do Włoch młodych ludzi z różnych części świata, którzy już uczyli się tańczyć, aby zaproponować im wizję sztuki, która zaoferuje umiejętność jednoczenia ludzi z różnych środowisk społecznych, politycznych, etnicznych i religijnych, ponieważ wyraża się językiem uniwersalnym. Zaprosiliśmy też dzieci z Palestyny i Izraela dzięki kontaktom z Kustodią Ziemi Świętej oraz Fundacją Jana Pawła II, które sześć lat temu zaprosiły nas do Betlejem i Jerozolimy, abyśmy zorganizowali kampus artystyczny dla dzieci przebywających w obozach dla uchodźców na terytoriach palestyńskich.

Jaki jest program takiego kampusu?

Na kampusie dzieci ciężko pracują: zaczynamy o 9.00, a kończymy o 18.00. W tym czasie możemy eksperymentować z różnymi stylami tańca. Mieszkamy razem, co daje możliwość wspólnego przygotowania obiadu, bycia razem z włoskimi dziećmi i świętowania. Pracujemy nad choreografią zatytułowaną Danzare la Pace (Zatańczyć Pokój), która m.in. pokazuje, jak dzieciom izraelskim i palestyńskim, które żyją w warunkach konfliktu, udaje się tworzyć harmonię w ich relacjach osobistych oraz na scenie. Dotyczy to oczywiście artystów ze wszystkich krajów, którzy wnoszą do tego projektu swoją kulturę artystyczną i wrażliwość.

Jakie były Wasze doświadczenia z młodymi w Betlejem?

Kiedy przyjechaliśmy do Betlejem, zdaliśmy sobie sprawę, że nie oni znają sztuki, nigdy nawet nie widzieli pędzli do malowania. Te piętnaście dni kampusu były dla nich – przebywających w więzieniu na wolnym powietrzu – okazją do doświadczenia przestrzeni wolności; drogą, by wyjść poza straszliwy mur, który oddziela ich od Izraelczyków. Instruktorami tego kampusu były te dzieci palestyńskie i izraelskie, które uczestniczyły w naszym kampusie we Włoszech. Doświadczenie tych sześciu lat współpracy było tak owocne, że Kustodia poprosiła nas o otwarcie szkoły stałej w Betlejem i projekt ten zostanie zrealizowany w przyszłym roku.

Kiedy odbędzie się następny włoski kampus i jak można wziąć w nim udział?

Odbędzie się on w Montecatini od 27 sierpnia do 5 września 2020 r. i będzie gościł młodych z różnych części świata, w tym z Jordanii, Egiptu, Palestyny i Izraela. Jest skierowany do osób, które podzielają pogląd, że sztuka może być uniwersalnym narzędziem służącym do budowania harmonii między narodami. Zajęcia mają pomóc uczestnikom promować tę nową mentalność w miejscach pracy, w teatrach, szkołach i miejscach kultury.

Kampusy są częścią większego projektu, jako etapu Festiwalu Harmonii Między Narodami, promowanego przez Stowarzyszenie…

Festiwal będzie miał swoją piętnastą edycję w tym roku. Odbywa się on w Toskanii pod patronatem wszystkich gmin Val di Nievole oraz miast takich, jak Florencja, Asyż i Palermo i składa się na niego szereg wydarzeń. Inauguracja odbędzie się 14 marca we Florencji, w Sali 500 w Palazzo Vecchio, w 100. rocznicę śmierci Chiary Lubich i 20. rocznicę przyznania jej honorowego obywatelstwa Florencji  za wkład, jaki wniosła w budowanie harmonii w świecie. Wydarzenie to wpisuje się również w obchody stulecia urodzin Chiary.

Czy są planowane inne spotkania?

W ciągu roku odbędą się pokazy w szkołach, mające na celu uwrażliwienie młodzieży na kwestię rozbrojenia. Mamy nadzieję, że głos młodych ludzi dotrze do głów państw krajów zajmujących się produkcją i handlem bronią, i zdoła zmienić tę sytuację. Doceniona przez młodych inicjatywa postrzega muzykę jako chwilę refleksji nad tematem spotkania. Imprezy kulturalne i wspólnie spożywane posiłki międzykulturowe zaplanowano w Montecatini i Palermo.

Festiwal, podobnie jak kampusy, oferowany jest za darmo. Odważna decyzja…

Od samego początku chciałam odróżnić to doświadczenie od zwykłych kursów tańca, które szkoły oferują w celu przynoszenia zysku. Chciałam, aby dzieci przychodziły nie tylko na naukę tańca, ale dlatego, że wybrały życie w pokoju i chcą budować mosty pokoju.

Claudia Di Lorenzi

(*)https://www.festivalarmonia.org/