Minęło pięć lat od publikacji Encykliki papieża Franciszka Laudato Si o trosce o planetę. Rozmawialiśmy o tym z Lucą Fiorani, profesorem na uniwersytetach w Lumsa, Marconi i Sophii, badaczem ENEA i odpowiedzialnym za EcoOne, ekologiczną sieć Ruchu Focolari.
Czego możemy się nauczyć w czasie pandemii z Encykliki Laudato Si i jej paradygmatu integralnej ekologii?
Myślę o tym, że „wszystko jest połączone”. Przed pandemią Papież ukazał nam pozytywną stronę środowiska, cudowny związek, który istnieje pomiędzy elementami naturalnymi, w tym również z osobą. Z drugiej strony pandemia podkreśliła ciemną stronę tego że „wszystko jest połączone”, ponieważ jest związek pomiędzy działalnością, która doprowadziła do zniszczenia naturalnych siedlisk a przechodzeniem gatunków wirusa ze zwierzęcia na człowieka.
Jaki jest ewangeliczny fundament zaangażowania się w opiekę nad stworzeniem?
To „Kochaj bliźniego swego jak siebie samego”. Jedną z kluczowych koncepcji Laudato Si jest „słuchanie krzyku ziemi, a także krzyku biednych”. To prawda, że dla Ewangelii natura ma wartość samą w sobie, ale prawdą jest również, że dbanie o przyrodę oznacza zapewnienie zdrowej planety najbardziej pokrzywdzonym i naszym dzieciom. Oznacza to przypomnienie nam o „niższym miliardzie”, że miliard ludzi jest ofiarami „przewlekłej pandemii” z powodu siedemnastu zaniedbanych chorób tropikalnych.
Czy koncepcja integralnej ekologii może kierować przyszłymi działaniami?
Jest to podstawowa koncepcja całego nauczania Papieża Franciszka, która zachęca nas do przezwyciężenia obecnego systemu społeczno-gospodarczego. Dziś żyjemy w paradygmacie rewolucji przemysłowej, która uważa zasoby naturalne za nieograniczone. Jednak zasoby te są ograniczone i dlatego należy znaleźć inny model rozwoju, który uwzględnia również potrzeby narodów zapomnianych przez tak zwane „rozwinięte” społeczeństwa.
Laudato Si zaprasza do „nawrócenia ekologicznego”. Co to znaczy żyć zgodnie z zasadami integralnej ekologii?
Integralna ekologia dotyczy nie tylko środowiska, ale wszystkich aspektów życia ludzkiego, społeczeństwa, gospodarki, polityki. Dlatego każdy z nas musi spróbować zmienić nasze życie, zaczynając na przykład od wyborów konsumenckich. Następnie możemy wybrać przywódców wrażliwych na przyrodę i wspierać kampanie nacisku, aby wycofać się z paliw kopalnych na rzecz odnawialnych.
Jakie inicjatywy będą obecne w tym szczególnym roku obchodów Laudato Si?
Ruch bierze udział w inicjatywach Kościoła katolickiego oraz w wydarzeniach promowanych przez Globalny Katolicki Ruch Klimatyczny, do którego się przyłączył. Ponadto organizuje konferencję „Nowe sposoby na integralną ekologię”, która odbędzie się w Castel Gandolfo (RM) w dniach 23–25 października, której szczegóły można znaleźć na stronie www.ecoone.org
Pana najnowsza książka jest zatytułowana „Marzenie (szalone) Franciszka. Mały (naukowy) podręcznik integralnej ekologii”. Dlaczego mówisz o szalonym marzeniu?
Ponieważ zmiana zachowania się na tej planecie wydaje się naprawdę niemożliwa, zmiana w kierunku świata, w którym wszyscy czujemy się braćmi i budujemy więcej mostów niż murów, ale – jak powiedziała założycielka Ruchu Focolari Chiara Lubich – „tylko ci o wielkich ideałach tworzą historię!”.
Claudia Di Lorenzi
