„Spotykamy się w Pradze, mieście, które można uznać za most między Wschodem i Zachodem, ale także za ostrzeżenie dla Europy. Dziś, nieco ponad trzydzieści lat po upadku muru berlińskiego symbolizującego koniec świata podzielonego na przeciwstawne bloki, mamy kolejną wojnę w centrum Europy. Stoimy przy naszych ukraińskich braciach i siostrach, mając nadzieję, że rosyjska agresja się skończy, a na naszym kontynencie zapanuje prawdziwy pokój i pojednanie” – powiedział abp Gintaras Grušas z Wilna, przewodniczący Rady Konferencji Episkopatów Europy (CCEE). W ten sposób w swoim przemówieniu otwierającym europejski etap Synodu Kościoła Katolickiego od razu odniósł się do najgłębszej rany na starym kontynencie. Wybrzmiała też natychmiastowa solidarność z ludnością turecką i syryjską dotkniętą straszliwym trzęsieniem ziemi.

Spotkanie odbyło się w stolicy Czech, w dniach od 5 do 12 lutego, z udziałem 200 delegatów z 39 europejskich konferencji episkopatów, z 45 krajów. Obecnych było także 44 gości, w tym Margaret Karram, prezydent Ruchu Focolari.

„W procesie synodalnym wszyscy jesteśmy uczniami” – przypomniał następnie kard. Mario Grech, sekretarz generalny Synodu, proponując realistyczną perspektywę tego etapu podróży. Kościół w Europie spotkał się, aby podzielić się doświadczeniami – co bardziej jest dzisiaj potrzebne niż kiedykolwiek – oraz poznać się wzajemnie i przełamać uprzedzenia.

Głos Kościołów w Europie
Sesje poświęcone zrelacjonowaniu drogi synodalnej poszczególnych konferencji episkopatów dały przekrój życia Kościołów w Europie. Od Albanii, gdzie chrześcijanie stają dziś przed koniecznością uczenia się dialogu z ludźmi różnych religii – po Belgię, gdzie sekularyzacja dotarła do każdej sfery życia społecznego. Zachęta polega na tym, by umieć uchwycić znaki czasu, dając miejsce świeckim w Kościele, unikając wszelkich form klerykalizmu, wszelkiego ulegania postawom nadużycia i władzy.

Na Białorusi droga synodalna ujawniła potrzebę kształcenia w zakresie dialogu zarówno duchownych, jak i świeckich, aby mieć większy wpływ na społeczeństwo.

Bułgaria, kraj z bardzo małym odsetkiem katolików, dobrze wyraża drogę synodalną ożywioną silnym duchem ekumenicznym, wspólnym dla kilku krajów Europy Wschodniej. Natomiast z Francji płynie zdecydowane zaproszenie do wysłuchania i do uznania za ważny głos ofiar nadużyć w Kościele; do podjęcia drogi oczyszczenia w życiu duchowym, aby na nowo odkryć wierność Chrystusowi i być Kościołem przyjaznym dla wszystkich. Kościoły Wielkiej Brytanii i Walii podkreślają z kolei potrzebę stałej formacji w życiu wiary i ewangelizacji.

Zagadnienia przekrojowe
Dla Kościołów starego kontynentu istnieje wiele zagadnień przekrojowych: od plagi nadużyć, przez formację duchownych, aby mogli odzyskać zaufanie Ludu Bożego i sprostać wyzwaniom dzisiejszego zdechrystianizowanego i zsekularyzowanego społeczeństwa, przez kwestię kobiet w Kościele, aż po pilną potrzebę przekazywania wiary dzisiaj, ale używając języka i sposobu dostosowanego do obecnych czasów. Jednak pytanie wspólne dla wszystkich jest jedno: co to znaczy, że Kościół w Europie jest „włączający”? W jaki sposób może on objąć również osoby, które doświadczają skomplikowanych sytuacji moralnych w odniesieniu do doktryny Kościoła, takie jak osoby rozwiedzione czy osoby LGBTQ+? Powiedziano, że odpowiedzi przyjdą w trakcie cierpliwej drogi komunii.

„Wierzę, że odpowiedzią, jaką Kościół w Europie może dziś zaoferować – mówiła w swoim wystąpieniu Margaret Karram – jest dar tej ewangelicznej miłości, która przychodzi do nas od samego Chrystusa i jest sercem dialogu oraz spotkania. Jako Ruch Focolari angażujemy się na tej drodze, do której wzywa nas papież”.

Dni synodalne w Pradze były dla Kościoła w Europie okazją do zebrania doświadczeń synodalności z różnych państw, co pokazało potrzebę kontynuowania tej drogi. Dokument końcowy – wynik pracy tych dni – będzie zawierał wszystkie prośby, wyzwania i propozycje, a wraz z dokumentami z pozostałych 6 zgromadzeń kontynentalnych zostanie przesłany do centralnej komisji Synodu.

Stefania Tanesini