De zachte man met de witte baard heeft misschien nog niet de krantenkoppen in de Belgische en Duitse media gehaald. In internationale kerkelijke kringen en in de politieke kringen van het voormalige communistische Europa is de negentigjarige Griek echter een bekende en gerespecteerde figuur. De aartsbisschop van Tirana, Durrës en heel Albanië werd op 14 februari in Aken geëerd met de Klaus Hemmerle-Prijs.

Ter nagedachtenis aan de persoon en de geestelijke nalatenschap van de voormalige katholieke bisschop van Aken, Klaus Hemmerle (1929 – 1994) – dankzij wie de interdisciplinaire studiegroep “Ecole Abbà” werd opgericht om de geschriften van de mystieke ervaring van Chiara Lubich in 1949 te bestuderen – eert persoonlijkheden die als “bruggenbouwers” de dialoog tussen kerken, religies en wereldvisies bevorderen. De prijs wordt om de twee jaar uitgereikt en is niet begiftigd. Eerdere laureaten zijn onder meer de Joodse professor Dr. Ernst-Ludwig Ehrlich (2004), voormalig voorzitter van de Lutherse Wereldfederatie, Bisschop Emeritus Dr. Christian Krause (2006), Oecumenisch Patriarch Bartholomeüs I van Constantinopel (2008), Dr. Alfons Nossol, Aartsbisschop Emeritus van Opolus/Polen (2010), prof. Dr. Hans Maier, voormalig Beiers minister van Religieuze Zaken en lange tijd voorzitter van het Centraal Comité van Duitse Katholieken (2012), de lepraarts Dr. Ruth Pfau (2014), de islamitische Aidsartsbisschop Dr. Noorjehan Abdul Majid uit Mozambique (2016) en rabbijn Henry Brandt uit Augsburg (2018).

De laureaat riep in zijn aanvaardingstoespraak op tot “vreedzaam samenleven in een multireligieuze wereld”. Hij was gefascineerd door een zin van Albert Einstein over de kracht van de liefde. “Elk individu draagt een kleine maar krachtige generator van liefde in zich, wiens energie wacht om vrij te komen,” zei de fysicus, “want liefde is de kwintessens van het leven”.

Deze liefde inspireerde Hemmerle ook om onvermoeibaar te werken aan verzoening en vrede in de wereld. Het is precies dit engagement dat het leven en werk van Metropoliet Anastasios kenmerkt.

Dr. Helmut Dieser, bisschop van Aken, verwelkomde namens het bisdom en als opvolger van bisschop Hemmerle de ongeveer 300 gasten in de Akense dom. Hij beschreef de Albanese laureaat als een “pionier van het geloof en de oecumene”.

In zijn toespraak beschouwde Metropoliet Augoustinos Lambardakis, voorzitter van de Orthodoxe Bisschoppenconferentie in Duitsland, de prijs ook als een “teken van oecumenische vriendschap”. Hij benadrukte dat aartsbisschop Anastasios binnen de orthodoxie als bruggenbouwer en bemiddelaar een uitzonderlijk aanzien en respect geniet. In tijden van spanning tussen de verschillende orthodoxe autocefale, d.w.z. onafhankelijke, kerken leggen zijn woorden gewicht in de schaal.

Maria Voce, voorzitter van de Focolarebeweging, heeft een woord van welkom gestuurd om zijn onvermoeibare inzet voor de dialoog tussen moslims en christenen te prijzen. Ze bedankte hem voor zijn vermogen om de gemeenschap en de broederlijkheid te doen groeien en het verlangen om zijn liefde te delen en in leven te houden voorbij alle verschillen.

Voor de laudatio (lof) kwam kardinaal Kurt Koch, voorzitter van de Pauselijke Raad voor de Bevordering van de Eenheid van de Christenen, uit Rome. Hij heeft een rijk en gevarieerd beeld geschetst van de Albanese bisschop, wiens wegen en taken hem van Griekenland naar Afrika en Albanië hebben geleid, die diepe betrekkingen heeft aangeknoopt met leden van andere religies en door zijn voorbeeld heeft aangetoond dat “de interreligieuze dialoog en de missionaire inzet niet noodzakelijkerwijs tegengesteld zijn”. Na zijn aanstelling in 1992 als hoofd van de Autocefalische Orthodoxe Kerk van Albanië had hij zich onvermoeibaar en met grote voorzicht ingezet voor de wederopbouw en vernieuwing van de Orthodoxe Kerk van Albanië, en door zijn inzet had hij ook “uitstekende diensten bewezen bij het verminderen van de vele sterke spanningen op de Balkan”, zozeer zelfs dat hij in 2000 werd genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede.

Net als Klaus Hemmerle leefde Aartsbisschop Anastasios, zoals kardinaal Koch aangaf, vanuit de overtuiging dat de ware missie en het beste getuigenis van de Kerk gebaseerd is op de liefde. En om de voormalige bisschop van Aken te citeren: “De enige realiteit die Jezus Christus in haar kan doen erkennen is onze wederzijdse eenheid”. Mons. Hemmerle was “een uitstekende leraar van de christelijke taal van gebed en liefde”, zei hij, en bedankte hem voor zijn getuigenis en voorbeeld: “We hebben injecties van geestelijke vitaminen nodig, die we overtuigend in u vinden en die de schoonheid van het christelijk geloof in zijn nieuwheid illustreren”.

fotos M. Felder