Voorbij alle grenzen

Het politieke en historische kader, naast de spanningen rond de eigen identiteit, zorgt er vaak voor dat de contacten tussen mensen van verschillende religieuze achtergrond moeilijk verlopen. Is het dan niet gewoon naïef om nog geloven in een samenwerking voor het gezamenlijke welzijn? En toch dringt men er van alle kanten op aan om dringend werk te maken van meer solidariteit en broederlijkheid tussen mensen van verschillende godsdiensten, zodat iedereen er op vooruitgaat. Hoe pak je zoiets aan?

De brede verspreiding van de Focolarebeweging in heel wat landen, bracht contacten mee met andere godsdiensten, en hieruit is een weg van broederlijkheid gegroeid die ervan getuigt dat de dialoog tussen religies mogelijk is. Zo ontstonden contacten met Afrikaanse animisten, met Algerijnse moslims en in de loop van de jaren daarna volgden ontmoetingen met Aziatische boeddhisten, Zuid-Amerikaanse en Europese joden, met hindoes en sikhs. Deze ontmoetingen zorgden voor een toenemende dialoog, en meer recent ook voor uitwisseling over de respectieve mystieke bronnen.

Een stukje geschiedenis

In de jaren zeventig is in Algerije een sterke vriendschap ontstaan tussen moslims en christenen van het focolare. Deze vriendschap overwon barrières tussen islam en christendom, en dit ondanks de moeilijke jaren van de burgeroorlog. Deze ervaring lag aan de basis van de negen internationale ontmoetingen voor ‘Moslims, vrienden van het focolare’, tussen 1992 en 2018.

In dezelfde periode begint een ervaring van samenleven en van duurzame ontwikkeling in het hart van het oerwoud in Kameroen, in Fontem, met de Bangwa. Deze stam beleeft een traditionele Afrikaanse religie.

In 1977 ontvangt de stichtster van de Focolarebeweging, Chiara Lubich, in Londen de Templetonprijs voor haar bijdrage op religieus gebied. Onder het publiek zijn er veel gelovigen van andere godsdiensten en meerdere van hen wensen deze spiritualiteit te verdiepen. Een nieuwe horizon opent zich voor de Beweging: de interreligieuze dialoog.

Van levens-dialoog naar theologische dialoog

Vanaf 1980 vinden de eerste contacten met Boeddhisten plaats, in Japan en Thailand en eind jaren ’90 met hindoes in India. Ondertussen ontwikkelt zich ook een sterke relatie met vertegenwoordigers van het Jodendom in de verschillende continenten.

In de loop der jaren groeit een broederlijke samenwerking tussen de Focolarebeweging en de grote boeddhistische beweging Rissho Kosei-kai in Japan met zes miljoen aanhangers. Verder zijn er ook banden met een beweging van Afro-Amerikaanse moslims (USA), en in het zuiden van India met enkele bewegingen die het ideeëngoed van Gandhi volgen.Op 20 maart 2014 werd in Rome in de Pauselijke Universiteit Urbaniana een seminarie georganiseerd met als thema: ‘Chiara en de religies: samen op weg naar eenheid binnen de mensenfamilie’. Deze bijeenkomst viel samen met de 50ste verjaardag van het concilie-document Nostra Aetate over de Kerk en de niet-christelijke godsdiensten.

Chiara Lubich was één van de twee woordvoerders van de katholieke Kerk was op de Internationale Interreligieuze Gebedsdag voor de Vrede in Assisi in 2002. Verder was zij ook de eerste christen die mocht spreken in een moskee in Haarlem (New York) in 1998. En in 1997 werd haar in Connecticut het eredoctoraat in menswetenschappen toegekend en dit op voorstel van rabbijn J. Bemporad. In april 1998, tijdens een reis naar Buenos Aires, werd in haar aanwezigheid, een «Pakt van Eenheid » gesloten tussen christenen en joden van B’nai B’rith.

De theologische dialoog wint intussen aan belang binnen de Focolarebeweging. Op internationale symposia, die worden georganiseerd sinds 2003, komen deskundigen samen wat leidt tot diepe en vruchtbare uitwisselingen. Deze uitwisselingen vertrekken steeds vanuit het leven, en zijn de vruchten van het geleefde Schriftwoord.

De Focolarebeweging zet zich in binnen de organisatie Godsdiensten voor Vrede, die actief is in vijf continenten. Zo heeft Chiara Lubich, als één van de vicepresidenten van deze vereniging, op de Algemene Vergadering in 1999 in Amman aan iedereen een spiritualiteit van interreligieuze dialoog voorgesteld.

Vandaag zijn er vele duizenden niet-christenen die de stijl van de Focolarebeweging concreet maken in hun eigen leven, terwijl ze hun eigen geloofsregels trouw blijven.

En in België?

De interreligieuze dialoog binnen de Focolarebeweging kent een traditie van een veertigtal jaar. Meest kenmerkend hierbij zijn de relaties die jaar na jaar zijn opgebouwd en die het accent leggen op wat ons verbindt. Er is voornamelijk contact met de joodse gemeenschap en met moslims. Vaak starten deze contacten vanuit het leven in de wijk, op school, op het werk, in het verenigingsleven. Het begint vaak met aandacht voor de belangrijke feesten binnen de godsdienst van de ander, wat daarna tot ontmoetingen rond een thema en tot interreligieuze fora leidt. Het zijn gelegenheden om elkaar beter te leren kennen en te getuigen dat een multiculturele samenleving samen opgebouwd wordt.