Europa begeleiden bij het vervullen van zijn roeping. 75 jaar na de Schuman-verklaring gaf een panel van deskundigen, vertegenwoordigers van verschillende christelijke bewegingen en jonge activisten in het hoofdkwartier van het Europees Parlement in Brussel uiting aan de visie van Europese eenheid als instrument van vrede. De bijeenkomst werd georganiseerd door het netwerk ‘Samen voor Europa’ (EpE) en leden van het Europees Parlement.

Brussel, 15 mei 2025 – Europa blijft in het nieuws, in het middelpunt van internationale spanningen en verhitte debatten waarvan de uitkomst gevolgen heeft voor het leven van haar burgers. Vrede versus defensie, oorlog of commerciële vrede, energiekeuzes, ontwikkelingsbeleid en sociale rechtvaardigheid, identiteit en diversiteit, openheid en grenzen: de onderwerpen op de agenda zijn talrijk en in het licht van de veranderingen in de interne en externe context – in de eerste plaats de oorlog in Oekraïne – moet de profetie van Robert Schuman en de grondleggers worden herlezen en geactualiseerd.

Het is 75 jaar geleden, op 9 mei 1950, dat de toenmalige Franse minister van Buitenlandse Zaken zijn baanbrekende toespraak hield in Parijs, waarmee hij de basis legde voor het proces van Europese integratie. Vandaag gaf een panel van deskundigen, vertegenwoordigers van verschillende christelijke bewegingen en jonge activisten in het hoofdkwartier van het Europees Parlement in Brussel uiting aan de visie van Europese eenheid als instrument van vrede.

Diverse kerken en bewegingen uit verschillende Europese landen

Het evenement werd georganiseerd op initiatief van het Together for Europe (EpE) netwerk, in samenwerking met verschillende Europarlementariërs, op uitnodiging van de Slowaakse Europarlementariër Lexmann. Op de ochtend van 15 mei woonden ongeveer honderd mensen uit België, Italië, Duitsland, Nederland, Slowakije, Oostenrijk, Frankrijk, Griekenland en Roemenië het evenement bij. Katholieken, orthodoxen en leden van de Kerken van de Reformatie waren aanwezig, evenals vertegenwoordigers van de Emmanuel-gemeenschap, de YMCA, Focolare, Schoenstatt, Sint’Egidius, Quinta Dimensione en de Paus Johannes XXIII-gemeenschap: een diversiteit die kenmerkend is voor het EpE-netwerk. De moderator van EpE, Gerhard Pross, een getuige van het eerste uur, sprak: “Voor ons is het belangrijk om de kracht van het geloof in de opbouw van de samenleving tot uitdrukking te brengen. We zijn niet geïnteresseerd in macht of overheersing, we willen hoop, liefde en de kracht van verzoening en eenheid brengen die inherent is aan het evangelie”.

Middelbare school- en universiteitsstudenten genieten van een Europese ervaring van dialoog, instellingen en spiritualiteit

Onder het publiek – en onder de sprekers – is de sterke aanwezigheid van jongeren opmerkelijk: 20 van hen komen van de middelbare school Spojená škola Svätá rodina in Bratislava. Zij studeren actief burgerschap en Europees recht. Samen met hun leraren zijn ze in Brussel voor een ervaring die hun carrière en hun leven vorm kan geven. Een van hen is Maria Kovaleva: “Ik kom uit Rusland en voor mij betekent Europa dat ik hier kan zijn, ongeacht mijn afkomst of de politieke situatie in mijn land of in Slowakije, en dat ik vrijuit kan spreken, hier in het hart van Europa. Voor mij is Europa altijd een plek geweest waar het niet uitmaakt wat je religie of nationaliteit is. Iedereen heeft het recht om zich te uiten, zonder censuur. Dit is het soort Europa waar Robert Schuman van droomde.”

Peter, 16 jaar oud, zegt dat hij oprecht verrast is dat hij zich voor het eerst in een institutionele omgeving bevindt waar belangrijke beslissingen worden genomen. Hij is een studentenafgevaardigde en zijn ervaring in Brussel is een bron van inspiratie voor hem voor de toekomst, waar hij hoopt een leidende rol te spelen in management of politiek.

Een andere studentendelegatie komt uit Italië. Deze bestaat uit 10 studenten politicologie en internationale betrekkingen van LUMSA in Rome. Daniele, eerstejaarsstudent politicologie, was vooral onder de indruk van het hoogtepunt van de middag: het oecumenische gebed in de “Kapel voor Europa”. “Ik hou van het werk van Chiara Lubich, dat bestaat uit het bouwen van bruggen om iedereen samen te brengen. Je kon de toewijding van elk van de deelnemers zien. Het is geen ontmoeting tussen dromers, maar een concrete zoektocht die tot iets solide leidt”. Voor Diego is het een moment waarop de herinnering wordt vernieuwd en tot continuïteit leidt. Hij is geïnspireerd door de globalisering die in Brussel heerst, “een startpunt voor toekomstige ontwikkelingen”, en hij waardeerde vooral de toespraken van de leden van het Europees Parlement.

De oproep van de Europarlementariërs aan jongeren en de bewegingen

A. Sberna (Europese Conservatieven en Hervormers), vicevoorzitter van het Europees Parlement en verantwoordelijk voor de uitvoering van artikel 17 VWEU, L. Orlando en C. Guarda (Groenen) waren ’s ochtends aanwezig. “Jullie zijn een voorbeeld van wat de EU kan doen voor onze volkeren en onze beschavingen”, zei de vicevoorzitter in een toespraak tot EpE. Ze nodigde de aanwezige jongeren uit om “kritisch, maar gepassioneerd te zijn”, om “Europa goed te bestuderen”, om “samen in dienst te staan van het corrigeren van wat ons niet bevalt en het waarborgen van vrede binnen onze grenzen, als voorbeeld van de unie van volkeren met respect voor soevereiniteit”.

Leoluca Orlando nodigde ons uit om “het project voor de toekomst te grijpen dat in Schumans actie zat, door een rusteloos geheugen te cultiveren” en herinnert ons aan het principe van broederschap dat het mogelijk maakt om de historische polarisaties tussen rechts en links met betrekking tot vrijheid en gelijkheid te overwinnen. En als voorbeeld van broederschap noemt hij “de profetische ervaring van eenheid tussen katholieken en lutheranen, dankzij de intuïtie van Chiara Lubich, in Ottmaring, Beieren, een plaats in het hart van de Dertigjarige Oorlog”.

Voor Cristina Guarda is vrede het sleutelwoord: “Als christelijke bewegingen vraag ik jullie om deel te nemen aan deze discussie en onze samenhang op te eisen in de zoektocht naar vrede. En daarom de juiste keuzes te maken en juist te stemmen, om de vrede te respecteren”.

Europa helpen zijn roeping te vervullen

En het is precies naar een vredesproject dat de Verklaring van Schuman streeft: “Zijn project was niet alleen politiek of economisch. Op een dieper niveau gelezen, onthult de Verklaring van Schuman dat het project diep moreel en spiritueel is, geworteld in de waarden van het hart”. “De instellingen die zij hielp inspireren, hoe onvolmaakt ze ook mogen zijn, vormen een verdediging tegen een terugkeer naar de politiek van overheersing en uitsluiting, van angst en haat”.

Maar wie moet Europa een ziel geven? Alberto Lo Presti nodigt uit tot nadenken: “We moeten niet verwachten dat deze ziel wordt voortgebracht door Europese politieke instellingen en wordt doorgegeven aan haar burgers. Ik zou niet in een maatschappij willen leven waar de instelling mij een visie op de wereld bijbrengt. Het zijn meestal de totalitaire politieke organisaties die we hier in Europa zo goed kennen, zoals het nazisme en het communisme, die dit doen. De ziel van de Europese Unie zal zichtbaar worden wanneer deze weerspiegeld wordt in de dagelijkse keuzes van haar burgers. Als EpE willen we Europa begeleiden bij het vervullen van zijn roeping”.

Maria Chiara De Lorenzo