Er zijn momenten dat leven en dood elkaar ontmoeten, dat hemel en aarde elkaar raken. Heilige momenten waarop je gegrepen wordt door het mysterie van de dood die je oneindig overstijgt, momenten van eeuwigheid. Toen mijn moeders levensweg ten einde ging als een ademtocht, als een kaars die uitging, was ik daar, niet in staat om een woord te zeggen. Wat een geluk dat ik een van mijn broers naast me had! We omhelsden elkaar, in tranen.

Mama’s erfenis

Ook al woon ik 250 km van het rusthuis waar mijn moeder de laatste tien jaar heeft gewoond, toch kon ik de laatste zes dagen van haar leven bij haar zijn en daar ben ik echt dankbaar voor. Ik kon ook aan haar zijde zijn voor en op het moment van het “vertrek” naar de definitieve ontmoeting met Degene die haar hele leven geleid heeft. Het was een krachtige ervaring die mij uiteindelijk grote vrede en, durf ik het te zeggen, diepe vreugde schonk. Ik voelde mij gesteund door de gebeden van vele vrienden, en door de empathie en de zorg voor de ander die de boventoon voerden in de familierelaties. Ik denk dat de bron van de liefde die tussen ons en rondom ons heerste, te vinden is in mijn moeder, die ons het geschenk heeft gegeven van wat voor haar haar hele leven lang het belangrijkste was: de eenheid van het gezin. Een eenheid die de verscheidenheid bevat in een nog grotere harmonie.

Een vreselijke ziekte

Mijn moeder leed meer dan twaalf jaar aan de ziekte van Alzheimer. Een ziekte die geleidelijk de persoon overneemt, haar cognitieve vermogens (geheugen, redeneren), motoriek, reacties, taal…

Mijn moeder was erg zwak en fragiel geworden, zij die een energieke, ondernemende, onafhankelijke vrouw was geweest. Haar zo te zien deed ons veel pijn. Mama was al meer dan twee jaar bedlegerig, blijkbaar niet in staat om te communiceren. Wie weet of zij zich bewust was van onze occasionele aanwezigheid, die bedoeld was als een nederige terugkeer van liefde, naar dit sterk gereduceerde gezicht en lichaam, naar het beeld van Jezus die gekruisigd en verlaten is. Een tijd met haar doorbrengen, praten, zingen, bidden, haar voorhoofd strelen, haar wangen, haar handen, was voor mij als een gebed.

Een van de laatste keren dat ik bij haar was geweest, voelde ik mij genoodzaakt haar vergiffenis te vragen voor alle wonden en leed die ik haar misschien had aangedaan. En om haar mijn vergiffenis te schenken. Een van die momenten van delen die niet in woorden te vatten zijn en in het hart gegrift blijven.

Een ascetische weg

Lange tijd had ik de vreugde om met mijn moeder te communiceren op eenvoudige maar prachtige manieren. Aan de telefoon, bijvoorbeeld, wanneer de hoorn naar haar werd doorgegeven, zei ik haar dat ik haar een kus op haar rechter (of linker) wang zou sturen en ik vroeg haar of ze was aangekomen. Haar “ja” was hartverwarmend. Toen moest zelfs dat opgegeven worden.

Net als veel andere ernstige ziekten, betekent Alzheimer een ascetische weg van de patiënt en zijn dierbaren. Het is een kwestie van aanvaarden om te dalen, en dat is niet vanzelfsprekend. Als men instemt met dit werk van innerlijke zuivering, opent zich een nieuwe dimensie, die van een relatie die de ziel en het hart vervult. Ik zag dit bij mijn schoonzuster, die trouw elke week bij mijn moeder op bezoek ging, en bij de meeste personeelsleden die mijn moeder omringden en met wie een compliciteit werd vastgesteld.

Het sacrament van de zieken

En nu nam ze al bijna 5 dagen geen vloeistoffen meer. In overleg met mijn broeders, vroeg ik de pastoor of hij het sacrament van de zieken kon toedienen. Het is waar dat u het in het verleden al had ontvangen, maar als u had kunnen spreken, zou u het zeker gewild hebben. Het was een sterk moment: in de kamer de twee broers en ik, een schoonzus en twee nichtjes. Nico, een priester focolarino, vond woorden die zowel eenvoudig als essentieel waren. De hele tijd dat hij naast je zat, bewogen je blauwe ogen van rechts naar links, terwijl ze gewoonlijk aan het plafond gekluisterd waren. En op het moment van de zalving begon u te hoesten, zonder duidelijke reden, alsof u iets wilde zeggen.

De ander laten gaan

In de laatste paar maanden en dagen dat mijn moeder in palliatieve zorg was, heb ik ontdekt hoe mooi dat is. Op een gegeven moment, stopte mama simpelweg met ademen, heel zachtjes en vredevol.

Een Viering van de Verrijzenis

En de uitvaartmis bekroonde het allemaal: een grote en lichte kerk, de priester die de juiste woorden vond voor een familie waarvan niet alle leden gelovig zijn, 25 leden van het parochiekoor, een violist en organist – mama hield van klassieke muziek -, twee schikkingen van rode en gele zonnebloemen en gerbera’s, voor en op het altaar, als herinnering aan mama’s mooie tuin, een presentatie van de hoogtepunten uit haar leven, de intenties, een meditatie door Chiara, deze teksten werden voorgelezen door leden van de familie.

Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat wij bij de opstanding allen weer gezond zullen zijn, in volledige verwezenlijking van Gods plan van liefde voor iedereen. En dit in een eeuwige dynamiek van gift en gemeenschap.