“Wees barmhartig zoals jullie Vader barmhartig is.” (Lc 6, 36)

De evangelist Lucas houdt ons graag de grote liefde voor van God die over een kwaliteit beschikt die daarvan de hoogste uitdrukking is:barmhartigheid.

Barmhartigheid is in de Schrift de moederlijke kant, zou je kunnen zeggen, van de liefde van God. Daarmee draagt Hij zorg voor zijn schepselen, troost en verlicht Hij hen en ontfermt zich over hen zonder ooit moe te worden. Door de mond van de profeet Jesaja belooft de Heer aan zijn volk: “Zoals een moeder haar zoon troost, zo zal ik jullie troosten; in Jeruzalem zul je troost vinden.”[1]

Dat is een eigenschap die ook door de islamitische traditie wordt erkend en verkondigd. Onder de 99 Schone Namen van God zijn de Barmhartige en de Milde de eigenschappen die door de gelovige moslim het vaakst worden genoemd.

Deze bladzijde uit het Evangelie laat ons Jezus zien die aan een grote menigte mensen, afkomstig van soms ver afgelegen steden en streken, een gedurfd en verbijsterend voorstel doet: God navolgen, de Vader, juist in zijn barmhartige liefde. Het is een doel dat voor ons bijna ondenkbaar en onbereikbaar lijkt!

“Wees barmhartig zoals jullie Vader barmhartig is.”

Om de Vader na te volgen in het perspectief van het Evangelie moeten we op de eerste plaats iedere dag Jezus achterna gaan en van Hem leren om als eerste lief te hebben. Net zoals God voortdurend doet tegenover ons.

Dat is ook de geestelijke ervaring zoals die wordt beschreven door de lutherse theoloog Dietrich Bonhoeffer (1906-1945): “Iedere dag zingt de christelijke gemeenschap: ‘Barmhartigheid heb ik ontvangen’. Ik heb deze gave ontvangen, ook nadat ik mijn hart voor God had gesloten; toen ik verdwaald was en de weg terug niet kon vinden. Toen kwam het Woord van de Heer me tegemoet. Toen heb ik begrepen: Hij heeft mij lief. Jezus heeft mij gevonden. Hij was dichtbij me, alleen Hij. Hij heeft me troost gegeven, al mijn dwalingen vergeven en mij het kwaad niet verweten. Toen ik zijn vijand was en mijzelf niet hield aan zijn geboden, heeft Hij me behandeld als een vriend. Ik kan maar nauwelijks begrijpen waarom de Heer mij zo bemint, waarom ik Hem zo dierbaar ben. Ik kan niet begrijpen hoe Hij daarin is geslaagd en mijn hart heeft kunnen winnen met zijn liefde. Ik kan alleen maar zeggen: ‘Ik heb barmhartigheid ontvangen’.”[2]

“Wees barmhartig zoals jullie Vader barmhartig is.”

In dit Woord van het Evangelie worden we uitgenodigd tot een ware revolutie in ons leven. Iedere keer dat we geconfronteerd worden met een mogelijke belediging, kunnen we niet de weg volgen van de afwijzing of van een harde veroordeling. We kunnen ook geen wraak nemen. Beter is de weg te volgen van vergeving, van barmhartigheid.

Dat moeten we niet zien als het vervullen van een zware plicht, maar als een mogelijkheid die Jezus ons geeft om van de dood van het egoïsme over te gaan naar het ware leven van gemeenschap. We zullen dan met vreugde ontdekken dat we hetzelfde DNA hebben als de Vader, die niemand definitief veroordeelt, maar aan iedereen een tweede kans geeft en de weg van de hoop opent. Deze ‘strategische’ keuze stelt ons in staat het terrein voor te bereiden voor broederlijke relaties, waaruit een menselijke gemeenschap kan ontstaan die op haar beurt gericht zal zijn op een opbouwende en vredelievende samenleving.

“Wees barmhartig zoals jullie Vader barmhartig is.”

In haar commentaar bij de zin uit het Evangelie van Matteüs waarin hij de barmhartigen zalig noemt^[3], zegt Chiara Lubich: “Het thema van barmhartigheid en vergeving komt in het Evangelie telkens weer terug. Barmhartigheid is de hoogste uitdrukking van de christelijke liefde. De barmhartigheid maakt de liefde volledig, volkomen. Laten we proberen om in alle contacten met mensen deze liefde te hebben, een liefde die de dimensie heeft van de barmhartigheid. Barmhartigheid is een liefde die openstaat voor iedere medemens, vooral voor de arme en behoeftige. Een liefde die niet karig is, maar overvloedig, universeel, concreet. Een liefde die gemeenschap creëert en leidt tot wederzijdsheid, het uiteindelijke doel van de barmhartigheid. Zonder barmhartigheid zou er alleen gerechtigheid zijn, die wel gelijkheid tot stand kan brengen, maar geen broederschap. Ook al lijkt het misschien veel gevraagd en al te moeilijk, maar laten we onszelf in contact met iedere naaste afvragen: hoe zou zijn of haar moeder zich hebben opgesteld? Deze gedachte kan ons helpen om begrip te hebben en te leven volgens het hart van God.”^[4]

Letizia Magri en de Commissie Woord van Leven

[1] Vgl. Jesaja 66, 13.

[2] Dietrich Bonhoeffer, (1906-1945), luthers theoloog en verzetsstrijder, aan het eind van de oorlog vermoord. Hij was en is nog steeds voor velen een inspirerende figuur.

[3] Vgl. Mt 5, 7.

[4] Chiara Lubich, Woord van Leven van november 2000.